Prof. Dr. Derya OKTAY'ın DÜNYA ŞEHİRCİLİK GÜNÜ MESAJI

Geçen yirmi yıllık dönemde dünyada yaşanan değişimler, ekolojik dengelerin ve geleneksel

yerleşimlerin büyük değişimlere uğradığı, karmaşıklık ve tekdüzelik içeren bir kentsel görünümü

ortaya çıkarmış, ve bu görünümün ötesinde çok daha ciddi çevresel sorunlar kentlerimizi ve kentlerde

yaşayanları tehdit eder hale gelmiştir. 21 yüzyılın başı, teknolojideki ve sanayideki gelişmelerin

doruğa ulaştığı bir dönüm noktası olurken, ekolojik dengenin bozulması ve doğal kaynakların yok

olması bu gelişmelerin bedeli olmuştur.

Kentler, doğru mekansal düzenlemeler ve yönetim şekilleriyle, iklim değişiminin bir kriz haline geldiği

günümüz koşullarında, yeryüzü kaynakları ve ekosistemleri üzerindeki talep ve baskıyı önemli

derecede azaltabilecek potansiyele sahiptir. Bu bağlamda, plansız büyüme ve yayılmanın yarattığı

sorunların farkına varılmalı, otomobile olan bağımlılığı en aza indiren, yaya hareketini kolaylaştırıp

yürümeyi keyifli hale getiren, bisiklet kullanımını kapsayan gelişmiş ve entegre bir sürdürülebilir ulaşım

modeli yoluyla kolay erişilebilir, endüstriyi değil ama konutları ve çalışma yerlerini, alışveriş alanlarını,

dinlence-eğlence ve eğitimle ilgili ve diğer toplumsal işlevleri yakınlaştıran, kamusal mekanların nitelik

ve kullanımlarının önemsendiği, kendi kendine yeterliliği destekleyen çözümler aranmalıdır. Kentsel

yoğunluk ile ilgili kararlar alınırken, doğaya ve yeşile olan gereksinme göz ardı edilmemeli, bu

çerçevede alınacak kararlar - genellikle olduğu gibi - niceliği değil, nitelik ve kullanımı dikkate almalıdır;

zira ‘yeşil alan’ olarak sunulan pek çok park, suni peyzaj düzenlemelerinden oluşan işlevsiz boşluklar

olarak kalmaktadır.

Kentlerdeki gelişimin sağlıklı olabilmesi için ortak bir vizyon belirlenmeli, bunun yaşama geçirilmesi

için uzun dönem içinde, niteliksiz ve ucuz çözümler uğruna tavizler vermeden çalışılmalıdır. Öncelikle

kentlerimizin gelecekteki büyüme ve gelişmelerini yönlendirecek yasal çerçeve, kent planlama ve

mimarlık arasında bağlayıcı rol oynayan “kentsel tasarım” ölçeğini kapsayacak şekilde yeniden

biçimlendirilmeli, ve bu kapsamda ”sürdürülebilir kentsel tasarım” stratejileri geliştirmelidir.

Son yıllarda sıkça kullanılan bir kavram olarak “akıllı kentler”in, sunulan tanımlarıyla gerçekten akıllı

olduklarını söylemek zordur. Bilinmelidir ki, kent basitçe çok sayıda binadan oluşan, teknik önlemlerle

sorunları çözülebilecek bir fiziksel oluşum değildir, ve bir binada ya da çevrede yüksek teknoloji

kullanımı kent ve yaşayanları için tek başına büyük yararlar getirmez. Gereksinmemiz olan, akıllı

planlama ve tasarım ile elde edilebilen, yerel çevre özelliklerine duyarlı, yenilenebilir enerji kullanımını

hem kent hem bina ve yerleşim ölçeğinde yaygınlaştıran, toplum değerlerine sahip çıkan, toplumsal

yaşamı ve yaşam kalitesini destekleyen, teknolojiyi amaç değil araç olarak ve optimum bir şekilde

kullanan “akıllı ve sürdürülebilir kentler”dir.

Atakum Kent Konseyi Yürütme Kurulu da, yenilenen yönetimin öncülüğünde, son toplantısında yapılan

tartışma ve değerlendirmeler sonunda, aşağıdaki vizyonu benimsemiştir:

“Kent konseylerinin ortak amaçlarına ek olarak, kentin çevresel ve toplumsal sorunlarına, bilimin

ışığında, insanı ve çevreyi ön plana alan yaklaşımları destekleyerek, kentin tüm kullanıcıları için duyarlı

ve yaratıcı çözümler geliştirilmesine öncülük etmek; Çevresel duyarlılığı ve beklentileri yüksek bir

kentlilik bilincinin gelişmesine katkıda bulunmak; Kentsel kimlik ve çevre estetiğinin güçlendirilmesi,

kültür ve sanatın yüceltilmesi, kentsel yaşam kalitesinin artırılması, “kıyı kenti” ve “üniversite kenti”

olarak denizle dost, gençliğin kişisel gelişim ve memnuniyetinin önemsendiği “Yeşil ve Sürdürülebilir

Kent: Atakum” hedefine ulaşılabilmesi için stratejiler belirlemek”.

Her yıl 8 Kasım’da kutlanan Dünya Şehircilik Günü, 80 yılında, kentbilimi ve kentlerin - ve diğer

yerleşimlerin - geleceğini önemseyen herkese kutlu olsun.

Prof. Dr. Derya Oktay

Atakum Kent Konseyi Başkanı

& OMÜ Mimarlık Fakültesi Dekanı

08.11.2019