BAŞKASINA İYİ GELEN ŞEY SİZE GELMEYEBİLİR!
BİLİMİN GENELLEMEYLE SINAVI
Uzman Diyetisyen Edanur Serçe ,Günlük yaşamda sıkça duyduğumuz “bu ürünü kullanan herkes memnun” ya da “bu yöntem zayıflatıyot” “sivilceye birebir” gibi ifadeler, kişisel deneyimlere dayanan genellemelerdir. Ancak bilim dünyasında bu tür tecrübeler, geçerliliği olan bir kanıt sayılmaz. Çünkü bilim, gözlem ve deney yoluyla sistematik bilgi üretir ve hiçbir zaman bireysel gözlemlerle yetinmez.
Bireysel Deneyim ≠ Bilimsel Kanıt
Tıp ve beslenme başta olmak üzere birçok alanda, “bir kişide işe yaradı” demek, bir yöntemin ya da ürünün etkili ve güvenli olduğunu göstermez. Modern bilim, bir ürün ya da tedavi hakkında kesin yargıya varmak için kontrollü deneyler, çift kör çalışmalar ve istatistiksel analizler kullanır. Çünkü her bireyin genetik yapısı, bağışıklık sistemi, metabolizması ve geçmiş sağlık öyküsü farklıdır.
Örneğinaynı antibiyotik bir kişide iyileşme sağlarken, başka bir bireyde ciddi alerjik reaksiyonlara hatta ölüme sebep olabiliyor.
Bilimsel Yöntem Ne Der?
Uzman Diyetisyen Edanur Serçe ,Bilimsel yöntemin temel adımları gözlem, hipotez oluşturma, deney yapma ve sonuçların analizidir. Bu süreçte tüm değişkenler tek tek kontrol edilir. Bir etkenin etkili olup olmadığı, yüzlerce hatta binlerce insan üzerinde test edilerek, istatistiksel olarak anlamlı fark yaratıp yaratmadığı incelenir.
Örneğin, bir diyet takviyesinin zayıflamaya etkisi araştırıldığında, araştırmaya katılan bireylerin yaşları, cinsiyetleri, aktivite düzeyleri, beslenme alışkanlıkları ve sağlık durumları dikkate alınır. Sonuç, yalnızca bu faktörlerin dışlandığı kontrollü ortamda anlam kazanır.
Bilim Eleştirel Düşünür, Genelleme Yapmaz
İnsanlar doğal olarak yaşadıkları deneyimleri başkalarına önerme eğilimindedir. Ancak bu eğilim bazen büyük hatalara neden olabilir. Özellikle sosyal medyada sıkça paylaşılan “bana çok iyi geldi, sen de dene” tarzı ifadeler, bilimsel veriyle desteklenmedikçe risk taşır.
Uzmanlar, özellikle sağlık ve beslenme konularında kişiye özel değerlendirme yapılması gerektiğini vurguluyor.
Sonuç: Tecrübe Önemli Ama Yeterli Değil
Uzman Diyetisyen Edanur Serçe ,Kişisel deneyimlerin yeri elbette vardır; ancak bu deneyimler sadece bilimsel araştırmaların başlangıç noktası olabilir. Bilimin ilerleyebilmesi için gözlem değil, tekrarlanabilirlik ve ölçülebilirlik esastır.
Unutmayın: Sizin için doğru olan, başkası için zararlı olabilir. Gerçek bilginin peşinden gitmek, hem kendi sağlığınızı hem başkalarının hayatını korumanın en etik yoludur.
